Uitleg aan een kind

Uitleg aan een kind
Stanley ter Haar

6 Mei 2023 / Leeuwarden

Hoe leg je een kind uit waar de mensheid op dit moment mee bezig is? Waarom hebben we allemaal ruzie met elkaar? Waarom maken we oorlog? Waarom zijn er mensen arm en mensen rijk? Waarom moet ik elke dag naar school en mag ik niet spelen? Wie is eigenlijk de baas van de wereld? Waarom komt oma of op dan niet gewoon bij ons thuis wonen? Waarom kost alles zo veel geld? Waarom zijn er mensen die geen huis hebben? Wat betekent milieu? Bestaat er een god? Waar woont die dan… niet op aarde denk ik, want daar zijn geen huizen meer vrij.

Het is zo langzamerhand niet meer uit te leggen. Ik heb wel een mening, maar dat is mijn eigen mening. Maar een eigen mening is geen uitleg, laat staan een antwoord op een vraag. Kunnen we een kind nog een neutrale uitleg geven over de situatie in de wereld? En wat zou die neutrale mening dan zijn? Er zijn geen huizen meer, omdat mensen die geluk zoeken, die van ons afpakken… of leggen we uit dat de mensen die hierover gaan, slechte keuzes maken. En dat eigenlijk iedereen gewoon een huis zou moeten hebben. Welke antwoorden geven wij op de vragen van onze kinderen zonder ze eigen mening toe te stoppen?

Ik merk dat het steeds lastiger wordt om een neutrale omschrijving te geven van de huidige situatie in de wereld. Ik vind daar namelijk nogal wat van. Maar jij ook. De kans dat wij beiden precies dezelfde mening hebben is heel klein. Ben ik dan fout en jij goed? Of denken we er gewoon anders over?

Uitleg aan een kind

Een belangrijk onderdeel in de opvoeding is het uitleggen dat er heel veel manieren zijn om naar een situatie te kijken. Misschien wel nét zoveel manieren als dat er mensen zijn. Ik zeg altijd; Sommige mensen houden van voetbal andere mensen van tennis. Het is beiden een sport, maar toch anders. Misschien hou jij van voetballen, of juist niet maar vind je tennissen wel leuk.
Verschillen zijn er, zullen er altijd zijn en mogen er ook wezen. Tegenwoordig lijkt het bijna alsof je gedwongen wordt hetzelfde te denken als anderen. Sterker nog, je wordt vaak geacht je ook zo te gedragen als die ander. Zo niet, ben je anders en dit kan natuurlijk niet. 

We zullen moeten leren dat we niet allemaal hetzelfde zijn. Ik zie het zo, jij ziet het zo en dat mag. Wanneer je de waarde van verschil inziet, kom je al gauw tot de conclusie, dat je juist door deze verschillen we heel veel van elkaar kunt leren. En dit doen we ook, kinderen al helemaal. Hoewel deze uitleg heel plausibel is, blijft het dus in de praktijk lastig neutrale antwoorden te formuleren op vragen van kinderen.

Soms even nadenken voordat je antwoord geeft. Het antwoord op de vraag van een kind is bepalend voor zijn of haar ontwikkeling. Als kinderen constant als antwoord jouw eigen mening krijgen, hoe vrij zijn zij dan om hun eigen wegen te kiezen? Hoe vrij zullen zij dan een ander laten die niet dezelfde mening heeft? Hoe goed luisteren wij eigenlijk naar elkaar en krijgen we een antwoord op een vraag? Of geven we een mening?

Alle rechten voorbehouden
© 2019 Stanley ter Haar